Het begon ooit met Hyves en MySpace. Inmiddels zijn social media bijna niet meer weg te denken uit ons dagelijkse leven. Het videoplatform TikTok is qua bezoekersaantallen zelfs internetgigant Google voorbijgestreefd. Behalve voor het onderhouden van sociale contacten en het delen van grappige filmpjes, is het ook een belangrijk communicatiekanaal voor bedrijven en instanties. Maar met een steeds groeiend bereik, trekken ze ook steeds vaker het verkeerde publiek aan.
Social media en privacy
TikTok mag sinds eind 2022 niet meer op de telefoons van Amerikaanse overheidsfunctionarissen geïnstalleerd worden. Ook hier leeft de gedachte dat rijksambtenaren beter geen TikTok op hun werktelefoon installeren. Het platform wordt namelijk ontwikkeld door een Chinees bedrijf, waar de Chinese overheid aardig wat belang in heeft. En dat zou spionage wel eens kinderlijk eenvoudig kunnen maken. Ook het schandaal met Facebook en Cambridge Analytics ligt bij velen nog vers in het geheugen. Gegevens van Facebookgebruikers werden schaamteloos verzameld voor politieke campagnedoeleinden.
Het mag dus duidelijk zijn dat social mediaplatforms het vaak niet al te nauw nemen met de bescherming van de privacy van gebruikers. Daarbij schort het ook geregeld aan de beveiliging tegen andere kwaadwillenden. Een account is binnen een paar minuten aangemaakt en kan gebruikt worden om anderen op te lichten. Geschat wordt dat er jaarlijks 3,25 miljard dollar wordt buitgemaakt door oplichting via social media. Maar geld is niet altijd de drijvende factor. Ook cyberpesten en het toebrengen van reputatieschade kunnen een doel op zich vormen.
Zelfbescherming
Met deze tips kun je het risico om zelf slachtoffer te worden aanzienlijk verkleinen:
- Wees kritisch op wat je deelt via social media.
- Kies unieke en sterke wachtwoorden en deel deze nooit met anderen.
- Zet je profiel op ‘privé’.
- Voeg geen mensen toe die je niet persoonlijk kent.
- Bekijk het profiel en de berichtgeschiedenis van degene die je vanuit het niets contacteert.
- Beweeg met je muis over een link om het adres te controleren.
- Ga nooit in op verzoeken om geld.
- Gebruik een VPN om je te beschermen tegen onveilige netwerken en online meekijkers.
Vormen van oplichting via social media
Iedereen kan in principe een account aanmaken op social media. Er wordt vooraf niet gecheckt of je wel je echte naam hebt ingevuld. In veel gevallen volstaat een gefingeerde gebruikersnaam ook gewoon. Het is zelfs nog mogelijk om een account aan te maken op de naam van iemand anders. Denk bijvoorbeeld aan een beroemdheid of een influencer. Door zich voor te doen als een bekend iemand, kunnen cybercriminelen makkelijk het vertrouwen van hun slachtoffers winnen. Ze halen volgers dan over om bijvoorbeeld te investeren in een niet-bestaand fonds. Dit wordt ook beleggingsfraude genoemd. Andere veelvoorkomende oplichtingpraktijken die op social media worden gebezigd, zijn:
Advertenties
Advertenties zijn niet alleen vervelend. Ze kunnen ook nog eens ronduit schadelijk zijn. Links kunnen malware en virussen bevatten of naar een nepwebsite leiden. Ook via nepaccounts worden vaak zeer aantrekkelijke, maar fictieve, aanbiedingen gepresenteerd. Met een adblocker kun je potentieel gevaarlijke reclame blokkeren.
Datingfraude
Slachtoffers ontvangen een aardig berichtje van een goed uitziend persoon. Het slachtoffer voelt zich gevleid, is nieuwsgierig en stuurt een berichtje terug. De frequentie van uitgewisselde berichtjes neemt toe en na verloop van tijd ontwikkelt het slachtoffer gevoelens van verliefdheid. Ondanks dat het, om allerlei redenen, nooit gelukt is om te videobellen of om elkaar in het echt te ontmoeten. Dan begint de oplichter te vragen om geld.
Phishing
Bij phishing wordt er letterlijk gevist naar persoonlijke gegevens. Dat kan via chatberichten, maar ook via posts, video’s en andere berichten die links bevatten. Cybercriminelen zullen zich daarbij voordoen als een betrouwbare partij. Als het slachtoffer vervolgens op de link klikt, wordt deze naar een schadelijke website geleid. Of er wordt rechtsreeks malware op het apparaat geïnstalleerd.
Quizzen en spelletjes
Op social media kom je regelmatig quizzen en spelletjes tegen die op het eerste gezicht een onschuldig tijdverdrijf lijken. Maar schijn bedriegt. Om de uitslag van de quiz te zien, moet je bijvoorbeeld wel even je e-mailadres achterlaten. Ook de antwoorden die je invult hoeven niet voor ieders ogen bestemd te zijn.
Nepvacatures
Veel mensen vinden via sociale netwerken een baan. Dat is natuurlijk een goed gegeven, maar dan moet je wel zeker weten dat het om een bestaande baan gaat. Want er worden wel eens wat nepvacatures geplaatst. Sollicitanten sturen nietsvermoedend hun hele C.V. op naar de oplichter. Een kopie van het paspoort bijgevoegd en de oplichter heeft al het nodige om identiteitsfraude te gaan plegen.
Feedback: info@mnlk.nl
